De Vereniging van Eigenaars is in Nederland vormgegeven naar democratische beginselen op een wijze die in theorie perfectie nadert. Dat de praktijk weerbarstiger is staat natuurlijk buiten kijf maar laten we hier eens bekijken hoe eigenaren idealiter samen ‘regeren’ door te verkiezen, te betalen en te stemmen.
Afhankelijk van de grootte van een VvE verkiezen de eigenaren een of meerdere bestuurders in een algemene ledenvergadering. Een bestuurder wordt vrijwillig belast met taken als het voorzitterschap bij de vergadering, het beleid van de vereniging en de algemene communicatie. Aanpalende taken hebben veelal te maken met de ledenadministratie, het beheer van de financiën, het opstellen van jaarstukken en verzekeringen.
De agenda van een algemene ledenvergadering wordt bepaald op basis van jaarlijks terugkerende zaken en de inbreng van eigenaren. Net als bij democratische verkiezingen wordt een uitnodiging tot deelname tijdig uitgeschreven zodat eigenaren zich kunnen voorbereiden op hetgeen waarover ze een mening moeten vormen. Vervolgens gaat de vergadering democratisch gezien een stapje verder dan reguliere verkiezingen, er moet namelijk een minimale opkomst zijn om rechtsgeldige besluiten te nemen, het zogeheten quorum. Veelal wordt hoofdelijk gestemd over het goedkeuren van jaarstukken, het aannemen van een begroting en opdrachten voor groot onderhoud.
Samen betalen de eigenaren de onkosten van hun gebouw. Volgens de in de splitsingsakte vastgelegde aandelen wordt de aangenomen begroting verrekend in periodiek te betalen servicekosten per appartement. Dit kan betekenen dat alle eigenaren een gelijke bijdrage betalen maar in de praktijk wordt er dikwijls onderscheid gemaakt tussen appartementsrechten bijvoorbeeld op de begane grond en op hogere etages.